Του Βίκτωρα Νέτα
Δογμάτισε ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γ. Βρούτσης, εντελώς απρόκλητα την περασμένη εβδομάδα, με τηλεοπτικές δηλώσεις, ότι «το Ασφαλιστικό ως έχει δεν είναι βιώσιμο», γι’ αυτό και χρειάζεται «εκ θεμελίων» αλλαγή. Δεν είπε τίποτε νέο και άγνωστο ο υπουργός. Πώς μπορεί να είναι βιώσιμο το σύστημα, όταν υπάρχει τόσο μεγάλη εισφοροδιαφυγή και εισφοροαποφυγή με τη «μαύρη» εργασία, αλλά και τέτοιου ύψους -28%- ανεργία;
Πώς όμως έγινε μη βιώσιμο το ασφαλιστικό σύστημα και ποιοι ευθύνονται για την κατάντια του; Σ’ αυτό το ερώτημα οφείλει να απαντήσει ο υπουργός. Είναι ένα πελώριο ερώτημα, που έχουν αφήσει αναπάντητο, παρ’ όλες τις προκλήσεις και από αυτή τη σελίδα, όλοι οι προκάτοχοί του υπουργοί Κοινωνικής Ασφάλισης, οι οποίοι κατέφυγαν στην εύκολη λύση της περικοπής των παροχών προς ασφαλισμένους και συνταξιούχους -συντάξεων, επιδομάτων και περίθαλψης- και της αύξησης των εισφορών των ασφαλισμένων.
Επιτέλους οφείλει μια κυβέρνηση -γιατί να μην είναι η σημερινή;- να ομολογήσει ότι το ασφαλιστικό σύστημα οδηγήθηκε στην κατάρρευση μετά από αλλεπάλληλες ληστείες των αποθεματικών του, που έγιναν από το κράτος.
Επί τρεις δεκαετίες, από το 1950 έως το 1980, τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων είχαν δεσμευθεί για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη της χώρας μετά τον Εμφύλιο. Σύμφωνα με υπολογισμούς που έγιναν από τη ΓΣΕΕ, αν δεν είχε γίνει αυτή η ληστρική δέσμευση των χρημάτων των ασφαλισμένων, θα είχε το ΙΚΑ, μόνο στο τέλος της δεκαετίας του 1990, αποθεματικά πάνω από 30 τρισ. δραχμές. Με το τεράστιο αυτό κεφάλαιο το ΙΚΑ δεν θα είχε κανένα πρόβλημα. Και μετά το 1980 ήταν μικρό, πολύ χαμηλότερο του πληθωρισμού, το επιτόκιο των καταθέσεων των Ταμείων, όταν το κοινό επιτόκιο καταθέσεων ήταν και πάνω από 25%. Νέα ληστεία έγινε μέσω του Χρηματιστηρίου, όταν το 1992 -κυβέρνηση Κων. Μητσοτάκη- επετράπη η τοποθέτηση του 20% των αποθεματικών των Ταμείων σε μετοχές και σε τραπεζικές επενδύσεις υψηλού ρίσκου. Η κυβέρνηση του Κων. Σημίτη ανέβασε στο 23% το ποσοστό των αποθεματικών που μπορούσαν τα Ταμεία να επενδύσουν σε μετοχές του Χρηματιστηρίου. Με την κατάρρευση του Χρηματιστηρίου τα ασφαλιστικά ταμεία έχασαν πάνω από 3,5 δισ. ευρώ.
Νέα ληστεία, επίσης πολλών δισ. ευρώ, έγινε με τα διαβόητα «δομημένα» ομόλογα. Οσα χρήματα απέμειναν ληστεύτηκαν με το «κούρεμα» της 12ης Μαρτίου 2012. Τα Ταμεία έχασαν 8,3 δισ. ευρώ από τα αποθεματικά τους, που ήταν 18,7 δισ. ευρώ. Εχασαν επίσης με την αύξηση της ανεργίας και τη μείωση των μισθών 9,5 δισ., από την εισφοροδιαφυγή 8,5 δισ. ευρώ. Παράλληλα και το κράτος έχει συσσωρεύσει 12 δισ. ευρώ οφειλές από εισφορές προς τα Ταμεία. Επομένως το κράτος οφείλει τεράστια ποσά στο ασφαλιστικό σύστημα και αυτό το κράτος το κατέστησε μη βιώσιμο. Προ πολλού το συνδικαλιστικό κίνημα, το οποίο έχει κάνει και σχετικές μελέτες για το μέγεθος των αφαιμάξεων που έγιναν με ευθύνη του κράτους, θα έπρεπε να διεκδικήσει τα οφειλόμενα, ώστε να στηριχθούν τα Ταμεία. Είναι γνωστό ότι το ασφαλιστικό σύστημα χρηματοδοτείται με τις εισφορές των εργαζομένων, τις εισφορές των εργοδοτών και την εισφορά του κράτους, που είναι επίσης υποχρεωτική. Επί πολλά χρόνια, έως και σήμερα, το κράτος έπαιρνε περισσότερα από όσα έδινε φορτώνοντας στα Ταμεία ακόμη και δικές του υποχρεώσεις, όπως είναι οι συντάξεις στους ομογενείς κτλ. Το συνδικαλιστικό κίνημα δεν έκανε ούτε μία απεργία για να διεκδικήσει τα αυτονόητα και να προλάβει την κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος.
Υπάρχει λύση για να γίνει βιώσιμο το Ασφαλιστικό χωρίς νέες περικοπές παροχών και νέες επιβαρύνσεις των εργαζομένων; Υπάρχει λύση, αλλά χρειάζεται γενναία πολιτική απόφαση και σύγκρουση με μεγάλα συμφέροντα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου στην πρώτη τετραετία διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ είχε υιοθετήσει την πρόταση για τη δημιουργία μιας Τράπεζας Ασφάλισης και Υγείας με τα αποθεματικά των Ταμείων, τα οποία εκμεταλλεύονταν οι εμπορικές τράπεζες. Εγινε και σχετική σύσκεψη με τους αρμόδιους υπουργούς, αλλά εκφράστηκαν επιφυλάξεις από οικονομικούς υπουργούς και τραπεζίτες και τελικά η πρόταση έμεινε «προς μελέτη». Χάθηκε τότε μια μεγάλη ευκαιρία να διαχειρίζεται τα χρήματα των εργαζομένων μια δική τους τράπεζα. Το 2006 έγινε από την τότε διοίκηση του ΙΚΑ μια πρόταση να αγοράσει το Ιδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Η τότε κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση. Μια άλλη λύση, παρεμφερή με αυτήν της Τράπεζας Ασφάλισης και Υγείας, διατύπωσε τον Οκτώβριο του 2011, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών, ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Πρότεινε «να δημιουργηθεί εταιρεία ειδικού σκοπού (SPV) με μετόχους τα ασφαλιστικά ταμεία, στην οποία να μεταφερθούν περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου, ώστε να αναπληρωθούν οποιεσδήποτε απώλειες». Και αυτή η πρόταση έπεσε στο κενό της κυβερνητικής ατολμίας. Πριν από μερικούς μήνες μία ακόμη πρόταση έγινε από το ΠΑΣΟΚ για τη δημιουργία Ταμείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών, το οποίο θα ενισχύεται από το 75% του ορυκτού πλούτου της χώρας. Και η πρόταση αυτή μένει στα λόγια. Οποιο σχέδιο κι αν μελετάει ο Γ. Βρούτσης για την «εκ θεμελίων» αλλαγή του ασφαλιστικού συστήματος, δεν μπορεί να αγνοήσει τις ληστείες των αποθεματικών των Ταμείων που έγιναν από το κράτος, ούτε και τις προτάσεις για την ίδρυση τράπεζας ή άλλου φορέα, που θα ενισχύεται από το Δημόσιο με σταθερούς πόρους. Είναι ώρα το συνδικαλιστικό κίνημα να δώσει τη μάχη με ολοκληρωμένη πρόταση, πριν αιφνιδιαστεί από τον υπουργό Εργασίας. victornetas@gmail.com
Επί τρεις δεκαετίες, από το 1950 έως το 1980, τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων είχαν δεσμευθεί για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη της χώρας μετά τον Εμφύλιο. Σύμφωνα με υπολογισμούς που έγιναν από τη ΓΣΕΕ, αν δεν είχε γίνει αυτή η ληστρική δέσμευση των χρημάτων των ασφαλισμένων, θα είχε το ΙΚΑ, μόνο στο τέλος της δεκαετίας του 1990, αποθεματικά πάνω από 30 τρισ. δραχμές. Με το τεράστιο αυτό κεφάλαιο το ΙΚΑ δεν θα είχε κανένα πρόβλημα. Και μετά το 1980 ήταν μικρό, πολύ χαμηλότερο του πληθωρισμού, το επιτόκιο των καταθέσεων των Ταμείων, όταν το κοινό επιτόκιο καταθέσεων ήταν και πάνω από 25%. Νέα ληστεία έγινε μέσω του Χρηματιστηρίου, όταν το 1992 -κυβέρνηση Κων. Μητσοτάκη- επετράπη η τοποθέτηση του 20% των αποθεματικών των Ταμείων σε μετοχές και σε τραπεζικές επενδύσεις υψηλού ρίσκου. Η κυβέρνηση του Κων. Σημίτη ανέβασε στο 23% το ποσοστό των αποθεματικών που μπορούσαν τα Ταμεία να επενδύσουν σε μετοχές του Χρηματιστηρίου. Με την κατάρρευση του Χρηματιστηρίου τα ασφαλιστικά ταμεία έχασαν πάνω από 3,5 δισ. ευρώ.
Νέα ληστεία, επίσης πολλών δισ. ευρώ, έγινε με τα διαβόητα «δομημένα» ομόλογα. Οσα χρήματα απέμειναν ληστεύτηκαν με το «κούρεμα» της 12ης Μαρτίου 2012. Τα Ταμεία έχασαν 8,3 δισ. ευρώ από τα αποθεματικά τους, που ήταν 18,7 δισ. ευρώ. Εχασαν επίσης με την αύξηση της ανεργίας και τη μείωση των μισθών 9,5 δισ., από την εισφοροδιαφυγή 8,5 δισ. ευρώ. Παράλληλα και το κράτος έχει συσσωρεύσει 12 δισ. ευρώ οφειλές από εισφορές προς τα Ταμεία. Επομένως το κράτος οφείλει τεράστια ποσά στο ασφαλιστικό σύστημα και αυτό το κράτος το κατέστησε μη βιώσιμο. Προ πολλού το συνδικαλιστικό κίνημα, το οποίο έχει κάνει και σχετικές μελέτες για το μέγεθος των αφαιμάξεων που έγιναν με ευθύνη του κράτους, θα έπρεπε να διεκδικήσει τα οφειλόμενα, ώστε να στηριχθούν τα Ταμεία. Είναι γνωστό ότι το ασφαλιστικό σύστημα χρηματοδοτείται με τις εισφορές των εργαζομένων, τις εισφορές των εργοδοτών και την εισφορά του κράτους, που είναι επίσης υποχρεωτική. Επί πολλά χρόνια, έως και σήμερα, το κράτος έπαιρνε περισσότερα από όσα έδινε φορτώνοντας στα Ταμεία ακόμη και δικές του υποχρεώσεις, όπως είναι οι συντάξεις στους ομογενείς κτλ. Το συνδικαλιστικό κίνημα δεν έκανε ούτε μία απεργία για να διεκδικήσει τα αυτονόητα και να προλάβει την κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος.
Υπάρχει λύση για να γίνει βιώσιμο το Ασφαλιστικό χωρίς νέες περικοπές παροχών και νέες επιβαρύνσεις των εργαζομένων; Υπάρχει λύση, αλλά χρειάζεται γενναία πολιτική απόφαση και σύγκρουση με μεγάλα συμφέροντα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου στην πρώτη τετραετία διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ είχε υιοθετήσει την πρόταση για τη δημιουργία μιας Τράπεζας Ασφάλισης και Υγείας με τα αποθεματικά των Ταμείων, τα οποία εκμεταλλεύονταν οι εμπορικές τράπεζες. Εγινε και σχετική σύσκεψη με τους αρμόδιους υπουργούς, αλλά εκφράστηκαν επιφυλάξεις από οικονομικούς υπουργούς και τραπεζίτες και τελικά η πρόταση έμεινε «προς μελέτη». Χάθηκε τότε μια μεγάλη ευκαιρία να διαχειρίζεται τα χρήματα των εργαζομένων μια δική τους τράπεζα. Το 2006 έγινε από την τότε διοίκηση του ΙΚΑ μια πρόταση να αγοράσει το Ιδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Η τότε κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση. Μια άλλη λύση, παρεμφερή με αυτήν της Τράπεζας Ασφάλισης και Υγείας, διατύπωσε τον Οκτώβριο του 2011, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών, ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Πρότεινε «να δημιουργηθεί εταιρεία ειδικού σκοπού (SPV) με μετόχους τα ασφαλιστικά ταμεία, στην οποία να μεταφερθούν περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου, ώστε να αναπληρωθούν οποιεσδήποτε απώλειες». Και αυτή η πρόταση έπεσε στο κενό της κυβερνητικής ατολμίας. Πριν από μερικούς μήνες μία ακόμη πρόταση έγινε από το ΠΑΣΟΚ για τη δημιουργία Ταμείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών, το οποίο θα ενισχύεται από το 75% του ορυκτού πλούτου της χώρας. Και η πρόταση αυτή μένει στα λόγια. Οποιο σχέδιο κι αν μελετάει ο Γ. Βρούτσης για την «εκ θεμελίων» αλλαγή του ασφαλιστικού συστήματος, δεν μπορεί να αγνοήσει τις ληστείες των αποθεματικών των Ταμείων που έγιναν από το κράτος, ούτε και τις προτάσεις για την ίδρυση τράπεζας ή άλλου φορέα, που θα ενισχύεται από το Δημόσιο με σταθερούς πόρους. Είναι ώρα το συνδικαλιστικό κίνημα να δώσει τη μάχη με ολοκληρωμένη πρόταση, πριν αιφνιδιαστεί από τον υπουργό Εργασίας. victornetas@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου